Καραβαγγέλης, Γερμανός

(Στύψη, Λέσβος 1866 – Βιέννη 1935). Μητροπολίτης Καστοριάς (1900-7) και αργότερα Αμασείας (1909-21). Η εκκλησιαστική και πατριωτική δράση του συνδέεται με τον Μακεδονικό αγώνα και την αντίσταση των Ελλήνων του Πόντου στην αφομοιωτική πολιτική των Νεοτούρκων. Ακολούθησε θεολογικές σπουδές στην Κωνσταντινούπολη και μετεκπαιδεύτηκε στη Γερμανία. Διορίστηκε καθηγητής στη Σχολή της Χάλκης και αργότερα χωρεπίσκοπος του Πέραν, ενώ εξελέγη μητροπολίτης Καστοριάς σε μία περίοδο που η πίεση των Βούλγαρων κομιτατζήδων στον ελληνικό πληθυσμό της δυτικής Μακεδονίας είχε ενταθεί. Πραγματοποιώντας συνεχείς περιοδείες και αλλεπάλληλες μυστικές συνεννοήσεις με τους απεσταλμένους από την ελεύθερη Ελλάδα και με τους τοπικούς προκρίτους, ο Κ. κατόρθωσε να εμψυχώσει το ελληνικό στοιχείο και να οργανώσει ένοπλα σώματα αυτοάμυνας από ντόπιους, οι οποίοι τελικά ανέλαβαν το κύριο βάρος του αγώνα. Η δράση αυτή προκάλεσε την οργή του Βούλγαρων, οι οποίοι προσπάθησαν ανεπιτυχώς να τον εξοντώσουν. Κατόρθωσαν ωστόσο να πείσουν τους πρεσβευτές της Αγγλίας και της Ρωσίας να ασκήσουν πιέσεις, με αποτέλεσμα οι τουρκικές Αρχές να απαγορεύσουν τις περιοδείες του Κ. και τελικά να τον ανακαλέσουν στην Κωνσταντινούπολη (1907). Στη θέση του μητροπολίτη Αμασείας Πόντου, ο Κ. τέθηκε και πάλι επικεφαλής νέων αγώνων. Μετά το 1914, όταν οι Νεότουρκοι εξαπέλυσαν άγριους διωγμούς κατά του μικρασιατικού ελληνισμού, ο Κ. επέδειξε σθένος και εξαιρετικά ηγετικά προσόντα. Το 1917 φυλακίστηκε, αλλά μετά την ανακωχή επέστρεψε στην επαρχία του, όπου και εργάστηκε για τον επαναπατρισμό και την περίθαλψη των προσφύγων. Συνέχισε το έργο του και κατά την επανάσταση του Κεμάλ, η οποία τον καταδίκασε σε θάνατο και τον επικήρυξε· κατόρθωσε όμως να διαφύγει στην κατεχόμενη από τους Συμμάχους Κωνσταντινούπολη. Μετά τη Μικρασιατική καταστροφή κατέφυγε στην Ελλάδα και εξελέγη μητροπολίτης Ιωαννίνων (1923). Τον επόμενο χρόνο διορίστηκε έξαρχος του οικουμενικού πατριαρχείου στην κεντρική Ευρώπη με έδρα την Βιέννη, όπου παρέμεινε έως τον θάνατό του. Εκτός από μερικές θεολογικές διατριβές που έγραψε σε νεαρή ηλικία, ενδιαφέροντα είναι τα Απομνημονεύματά του, γραμμένα σε ωραία δημοτική, που εκδόθηκαν μαζί με την αλληλογραφία του (1959). Ο μητροπολίτης Γερμανός Καραβαγγέλης (φωτ. από την έκδ. «100+1 χρόνια Ελλάδα»).